Podczas urlopu w górach lubimy odkrywać niezwykłe miejsca oraz zdobywać szczyty. Są one niższe lub zdecydowanie wyższe, ale w przypadku każdego turysty, przyjemność związana z wędrówką zawsze będzie ta najwyższa. W przypadku Tatr, możemy mówić o szczytach, których zdobycie jest niemalże obowiązkowe, również jeśli chodzi o Tatry Słowackie. Wśród wielu szlaków i szczytów znajdziemy również miejsca określane jako kultowe - prowadzą do nich niezwykłe szlaki w Tatrach. Do takiej kategorii na pewno można zaliczyć Przełęcz Zawrat. Z jednej strony jest to szlak turystyczny wymagający bardzo dobrej kondycji i umiejętności. Z drugiej strony jest to wyjątkowe miejsce, z którego możemy podziwiać malowniczą panoramę Tatr, w tym otoczenie Doliny Gąsienicowej i Doliny Pięciu Stawów Polskich. Na tym wyjątkowość Zawratu jednak się nie kończy. Każdy, kto zamierza przejść tym szlakiem, który jest określany jako klasyk, powinien poznać najważniejsze informacje z nim związane. Zawrat na pewno można zaliczyć do malowniczych miejsc. Sprawdź również: 5 najbardziej malowniczych miejsc w polskich górach. Co warto zobaczyć? Zawrat - w czym tkwi jego wyjątkowość? Każdy, kto przynajmniej raz próbował przejść przez Przełęcz Zawrat, doskonale zdaje sobie sprawę, jak niebezpieczna i wymagająca jest to trasa. fot. mhwozniak / AdobeStock, CC0 Zawrat to dość wąska przełęcz, znajdująca się na wysokości 2159 m Zlokalizowana jest w długiej wschodniej grani Świnicy (Tatry Wysokie) i oddziela Zawratową Turnię od Małego Koziego Wierchu. Przełęcz Zawrat stanowi jeden z dwóch skrajnych punktów szlaku Orlej Perci. Na Przełęcz Zawrat możemy dostać się od strony Doliny Gąsienicowej, a także od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich. Jednokierunkowy szlak na Świnicę przecina zbocze Zawratowej Turni i żebra Niebieskiej Turni oraz Gąsienicowej Turni (po drodze znajdziemy sztuczne ułatwienia w postaci łańcuchów i klamer). Od Doliny Pięciu Stawów Polskich prowadzi na przełęcz stosunkowo łatwy szlak turystyczny poniżej południowej grani schodzącej z Małego Koziego Wierchu. Jeśli chcesz dojść na przełęcz od strony Doliny Gąsienicowej, to wiedz, że prowadzi tu szlak od Zmarzłego Stawu Gąsienicowego ścianą Małego Koziego Wierchu (trasa z klamrami i łańcuchami). Trasa ta została wytyczona przez Towarzystwo Tatrzańskie w latach 1894–1895. Opcja zimowa zaprowadzi nas przez piarg Zawratowego Żlebu (trasa zwana Starym Zawratem). W Tatrach znajdziemy naprawdę wiele wyjątkowych miejsc! Czy znasz je wszystkie? Jeśli nie, to poznaj atrakcje w Tatrach: Przełęcz Zawrat - skąd wzięła się nazwa? W przypadku tego popularnego i niezwykłego miejsca w Tatrach, warto jest zwrócić uwagę na historię nazwy, która jest używana na określenie tej przełęczy. Zawrat i zdrobnienie "zawracik" to dość często używane w tatrzańskim słownictwie określenie, które stosuje się do nazewnictwa stromych przełęczy i innych stromych obiektów. fot. poetryandrock / AdobeStock, CC0 Pierwsze przejście przez Przełęcz Zawrat odbyło się w sierpniu 1842 roku, a dokonali tego - Jakub Krauthofer i Jan Para. Po raz pierwszy zimą dokonano tego nieco później, bo w styczniu 1894 roku. Zawrat, jak i całe Tatry, na pewno są wymagające. Większość osób twierdzi, że Przełęcz Zawrat jest pewnego rodzaju wyznacznikiem, jeśli chodzi o umiejętności turystów. Ciekawostką, w przypadku Zawratu jest fakt, że zdobyli go Stanisław Witkiewicz, Stefan Żeromski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Kasprowicz, Maria Skłodowska-Curie, czy Włodzimierz Lenin. Przełęcz Zawrat jest na pewno niebezpiecznym miejscem w Tatrach. Świadczą o tym liczne wypadki śmiertelne, które zdarzają się tu zimą, jak i latem. Do 2012 roku odnotowano 17 wypadów śmiertelnych. Każda wyprawa w góry wymaga odpowiedniego przygotowania. Zobacz koniecznie: Co zabrać w góry latem? Lista potrzebnych rzeczy Zawrat - gdzie dojechać, skąd wyruszyć i gdzie kupić bilet? Jeśli w najbliższym czasie planujesz przejście przez Przełęcz Zawrat, to dobrze jest zapoznać się z garścią najważniejszych informacji, związanych z tym wyjątkowym miejscem. Pamiętaj, że: najlepiej jest wyruszyć z Kuźnic - możesz tu dojechać busem lub dojść pieszo - droga go Kuźnic dostępna jest tylko dla pojazdów uprzywilejowanych z Zawratu możemy podziwać najwyższe szczyty Tatr obowiązuje Cię bilet wstępu do Tatrzańskiego Parku Narodowego - normalny to koszt 8 zł, a ulgowy - 4 zł zaleca się wyruszyć szlakiem z Doliny Gąsienicowej, a powrócić szlakiem do Doliny Pięciu Stawów Polskich podejście do samej przełęczy jest strome - z łańcuchami i klamrami zejście jest w miarę łagodne i odbywa się bez większych przeszkód przyjęło się, iż odcinek Gąsienicowa-Zawrat przeznaczony jest do podchodzenia - niektóry turyści nie respektują tych zasad, przez co po drodze mogą pojawić się dość trudne "mijanki" z osobami, które będą powracać tym szlakiem z Doliny Pięciu Stawów możemy wyruszyć np. nad Morskie Oko, przez co przedłużymy nieco swoją wędrówkę po Tatrach. Jesteś miłośnikiem gór i chcesz znaleźć kwatery i pokoje w Tatrach, dostosowane do własnych potrzeb? Sprawdź nasze propozycje: Wejście na Zawrat - opis szlaku Zgodnie z tym, co zostało wcześniej wspomniane, możemy mówić o tym, że w przypadku Zawratu obowiązują nieoficjalne zasady ruchu jednokierunkowego. Zaleca się wejście od Doliny Gąsienicowej, a zejście do Doliny Pięciu Stawów. fot. Wchodzimy i schodzimy niebieskim szlakiem. Wejście na Zawrat jest możliwe również szlakiem czerwonym ze Świnicy na Zawrat i dalej Orlą Percią przez Kozią Przełęcz, Kozi Wierch, Granaty i Buczynowe Turnie aż na przełęcz Krzyżne. Inna opcja to wejście żółtym szlakiem przez Dolinę Jaworzynki. Zawrat na pewno nie jest łatwą ścieżką. Po drodze pojawiają się bardzo strome podejścia, jak i sztuczne ułatwienia w postaci klamr i łańcuchów (podobne rozwiązania spotkamy podczas wchodzenia na Giewont). Pamiętaj, by do tego typu wyprawy dobrze się przygotować. Nie zapomnij o dobrej kondycji, odpowiednim prowiancie i przede wszystkim odwadze - bo bez niej przejście tymi szlakami, na pewno będzie niewykonalne. Planując przejście przez Przełęcz Zawrat, musimy sobie wygospodarować nawet 8 godzin na całą wędrówkę. Jest długo, ale naprawdę warto! Szlak prowadzi kamiennym chodnikiem, kamiennymi i wąskimi ścieżkami, blisko przepaści czy po skalnych płytach. Znakowana ścieżka na Zawrat to przykład trasy, na której znajdziemy absolutnie wszystko. Długość trasy wynosi 20 km, a suma przewyższeń to około 1400 m. Szlak niebieski z Kuźnic nad Czarny Staw Gąsienicowy Dojście do Przełęczy Zawrat dobrze jest podzielić sobie na pewne etapy. Zgodnie z tym, co zostało wcześniej wspomniane, naszą wędrówkę rozpoczynamy w Kuźnicach, z których wyruszymy przez Halę Gąsienicową nad Czarny Staw Gąsienicowy. To miejsce jest naszym punktem początkowym. To również stąd możemy wyruszyć na Kasprowy Wierch. Zdobycie Kasprowego Wierchu w tym przypadku nie jest jednak naszym celem. fot. adalbertus74 / AdobeStock, CC0 Do Kuźnic docieramy z centrum Zakopanego i od razu wybieramy niebieski szlak, który prowadzi w kierunku Przełęczy Między Kopami. Szlak prowadzi najpierw przez Boczań - jest to opcja nieco dłuższa, ale na pewno łagodniejsza. Z Przełęczy Między Kopami do Murowańca na Hali Gąsienicowej i dalej nad Czarny Staw Gąsienicowy idziemy niebieskim szlakiem. Przejście tego pierwszego fragmentu drogi, który prowadzi nas na Zawrat, powinno zająć około 2 godzin i 30 minut. Szlak od Czarnego Stawu Gąsienicowego nad Zmarzły Staw Kolejny etap naszej wędrówki to również niebieski szlak, który prowadzi od Czarnego Stawu Gąsienicowego nad Zmarzły Staw. Warto wspomnieć, że nad Czarnym Stawem znajduje się całym system szlaków, które doprowadzą nas na Kozią Przełęcz, pod Buczynową Strażnice, na Granaty, Krzyżne, a także na Przełęcz Zawrat, na której rozpoczyna się najtrudniejszy tatrzański szlak. Szlak nad Zmarzły Staw to około kolejna godzina wędrówki. fot. Grzegorz Giemza / AdobeStock, CC0 Początkowo obchodzimy Czarny Staw - towarzyszy nam tu piękny widok na Kościelec. Następnie wyruszamy dalej, w kierunku kotlinki, położonej u stóp Granatów. W tym miejscu musimy przejść przez około 150-metrowy próg skalny zamykający od północy wyżej położony kocioł Zmarzłego Stawu. Trasa nad Zmarzły Staw prowadzi po rumowisku. Następnie, nasz szlak dochodzi pod skalną stromą grzędę. Na tym fragmencie konieczny będzie spryt i dobra kondycja - pewne fragmenty wymagają podpierania się rękami. Gdy dojdziemy do rozwidlenia szlaków idziemy dalej prosto i po 5 minutach osiągamy miejsce widokowe przy Zmarzłym Stawie Gąsienicowym. Warto pamiętać, że niebieski szlak nie dociera nad sam brzeg stawu. Ciekawostką, w przypadku tego stawu jest fakt, że staw ma głębokość 3,7 m i do późnego lata jest pokryty lodem lub krą - stąd też nazwa Zmarzły Staw. Szlak niebieski od Zmarzłego Stawu na Zawrat Ostatnie podejście na Zawrat będzie zdecydowanie najtrudniejsze - niebieski szlak prowadzący po kamiennej ścieżce, doprowadzi nas do celu. Po pierwszych metrach dochodzimy do dość wąskiej półki skalnej. Warto zwrócić uwagę, że samo podejście pod sam koniec robi się naprawdę strome, a ostatni odcinek szlaku prowadzi blisko przepaści. W tym celu zamontowano tu zabezpieczenia w postaci łańcuchów i poręczy. Najtrudniejszy fragment niebieskiego szlaku na Zawrat to kilkumetrowy komin, który będziemy musieli przejść już po sam koniec szlaku. Gdy już natomiast wyjdziemy na górę, warto spojrzeć na prawo. W skale znajduje się figura Matki Boskiej. Ustawił ją w 1904 roku, ks. Walenty Gadkowski – jeden z budowniczych Orlej Perci. Miejscami na szlaku jest wąsko i ślisko. Przejście ostatniego odcinka powinno nam zająć 1 godzinę i 10 minut. Pamiętaj, że zdecydowanie łatwiej wchodzi się od Doliny Gąsienicowej na Zawrat niż z Zawratu w kierunku Murowańca. Przy dobrej pogodzie, z Zawratu zobaczymy Mięguszowieckie Szczyty, Krywań, Koprowy Wierch, Szczyt Wielki, Wysoką, Rysy, a także Gerlach. Droga powrotna - z Zawratu przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich Nawiązując do tego, co było już wielokrotnie wspominane, z Zawratu najlepiej jest schodzić w kierunku Doliny Pięciu Stawów Polskich. Do przejścia w tym przypadku mamy około 11 km, a czas potrzebny na przejście to około 4 godzin. Suma podejść w przypadku tej trasy to 144 m, natomiast suma zejść wynosi 1318 metrów i prowadzi dość łagodnym zboczem. Zejście kończy się w jednej z największych atrakcji w Tatrach, a taką bez wątpienia jest Dolina Pięciu Stawów Polskich. fot. Z przełęczy Zawrat obniżamy się wygodnym chodnikiem w poprzek trawiasto-piarżystego zbocza - Mały Kozi Wierch. Wędrujemy w kierunku Przełęczy Schodki (2065 m), która oddziela Kołową Czubę i Mały Kozi Wierch. Trasa prowadzi wijącą się kamienną ścieżką. Po drodze przechodzimy obok najwyżej położonego jeziora w Polsce - Zadni Staw Polski, znajdujący się na wysokości 1890 metrów. W tym miejscu, dobrze jest zwrócić uwagę na wyjątkowe, urwiste zachodnie zbocze Koziego Wierchu. Schodzimy coraz niżej i już niedługo mijamy Czarny Staw (1722 m), a tuż za nim żółty szlak na Szpiglasową Przełęcz (2110 m). Następnie obchodzimy Wielki Staw Polski (1665 m), który jest największym, najdłuższym i najgłębszym jeziorem w Tatrach Polskich. Ostatnie metry to spacer płaską ścieżką między Wielkim Stawem a południowym zboczem Koziego Wierchu. Po chwili osiągamy dno Doliny Pięciu Stawów Polskich. Wędrując brzegiem Wielkiego Stawu, przez Dolinkę Pustą, przechodzimy przez drewniany mostek, przy którym pojawia się rozwidlenie szlaków. W tym miejscu mamy kilka opcji do wyboru - skręcić w lewo i pójść w kierunku Wodogrzmotów Mickiewicza lub wyruszyć prosto szlakiem niebieskim w kierunku Schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Zdecydowanie prostszą i szybszą opcją będzie wybór niebieskiego, a następnie zielonego szlaku. Idąc zgodnie z niebieskimi znakami docieramy do schroniska, następnie wybieramy czarny szlak, który następnie przechodzi w zielony szlak do Doliny Roztoki, który jednocześnie omija Wodospad Siklawa. Jednak jeśli chcesz odwiedzić schronisko i jednocześnie zobaczyć później wodospad, to po opuszczeniu schroniska należy udać się w kierunku mostka i następnie przejść zielonym szlakiem. W Dolinie Pięciu Stawów możesz odpocząć przed dalszą wędrówką. Warto podkreślić, że idąc tą trasą, możemy podziwiać jeden z najpiękniejszych wodospadów w polskich górach, czyli Wodospad Siklawa. Szlak wiedzie przez Dolinę Roztoki i przy Wodogrzmotach Mickiewicza łączy się ze słynną "asfaltówką", która prowadzi znad Morskiego Oka i w przeciwnym kierunku do parkingu na Palenicy Białczańskiej. Jeśli planujesz spędzić wakacje w Tatrach, to dobrze jest wziąć pod uwagę również pensjonaty w Zakopanem. Być może któryś z nich przypadnie Ci do gustu: Noclegi w Tatrach Jeżeli Twoim głównym celem jest wejście na Przełęcz Zawrat, to najlepszą opcją będzie nocleg w centrum Zakopanego. Do Kuźnic, w których rozpoczyna się szlak prowadzący na Zawrat możesz dojechać busem. Nie oznacza to jednak, że pozostałe miejscowości w Tatrach nie mają zupełnie nic do zaoferowania. Wręcz przeciwnie. Oferta noclegowa w Tatrach to doskonale rozwinięte usługi. Rodziny z dziećmi chętnie wybierają domki w Tatrach, a pary najczęściej decydują się na apartamenty w Zakopanem. Można śmiało rzec, że każdy znajdzie tu dla siebie coś naprawdę wyjątkowego. Warto podkreślić, że kwatery i pokoje w Zakopanem oraz inne obiekty w regionie posiadają wszelkie niezbędne udogodnienia, które zapewnią naprawdę udany nocleg w Tatrach. Dostępny jest bezpłatny parking, miejsce do grillowania, w pełni wyposażona kuchnia, plac zabaw dla dzieci, Wi-Fi, telewizor. Średnia cena noclegu w Tatrach to koszt około 202 zł, ale najkorzystniejszą opcją jest wybór oferty z kategorii kwatery i pokoje. Wtedy za nocleg można zapłacić nawet 50 zł. Należy pamiętać, że ceny są ustalane indywidualnie przez właściciela obiektu, zależą też od oferowanych udogodnień, standardu oraz lokalizacji. Do tego mogą obowiązywać ceny weekendowe. W przypadku Tatr, obowiązuje również opłata klimatyczna w wysokości 2 zł od osoby za każdą dobę pobytu, która jest doliczana do kosztów noclegu.
Kuźnice- Hala Kondratowa- Przełęcz pod Kopą Kondracką- Kopa Kondracka 2005m.n.p.m.- Kondracka Przełęcz- Hala Kondratowa- Kuźnice. Trasa: Kuźnice – Kuźnice | mapa-turystyczna.pl. Nasz szlak rozpoczął się w Kuźnicach, do których udaliśmy się pieszo z Zakopanego. Stamtąd za niebieskimi znakami poszliśmy w stronę Hali Kondratowej.Zaczynałam tak... Za oknami leje deszcz. Październik się skończył i wkroczyliśmy w jesienny na maxa listopad. Wojtek od dwóch tygodni choruje, pojawiły się szmery w płucach. Nie uda się wspólny spacer, może kijki wypalą jak nie do lasu, to chociaż osiedlowymi opłotkami. A jeszcze nie tak dawno chodziłam górskimi ścieżkami. Teraz jest już końcówka grudnia i wciąż leje. Ja wciąż piszę i piszę i końca nie widać. Sytuacja zdrowotna Wojtka delikatnie mówiąc SUCKS! Po antybiotykach przyszły sterydy, po sterydach przyszedł szpital. Przesiedzieliśmy tam 10 dni i nadal, pomimo badań wszelkich i wszelakich, nie znaleziono przyczyny jego nieustającej gorączki. Ani żadne pasożyty, ani borelioza, ani nic. OB i CRP normalne, jakby nie było żadnej infekcji. Podstawowe badania zlecone przez immunologa w normie, żadnych antygenów nie stwierdzono. W sumie należy się cieszyć. Niemniej jednak pochodzenie jego gorączki nadal nie jest wyjaśnione. Do tego wszystkiego Opel padł, stoi u mechanika z wybebeszonym silnikiem, czekając na wymianę. Passat też padł, ale po wymianie pompo-wtrysków śmiga aż miło. Kasy poszło dużo, za dużo. Trochę narobiliśmy sobie długów u rodziców Tomka, co zważywszy na czekający nas remont łazienki na dole i komunię Filipa nie nastraja optymistycznie. A wisienką na torcie jest to, że coś się popsuło w programie edytującym zdjęcia picmonkey i muszę korzystać z jakiegoś fotora, którego za nic nie czuję. Potrzebuję jakiegoś pozytywu w moim życiu. Może te górskie reminiscencje coś dadzą...A więc...kolejne podejście... O poranku, następnego dnia po nieudanej wycieczce na Kasprowy powitały mnie dwie cukrówki i spowity chmurami Giewont. Chłopcy spali, a ja z kawą w dłoni chciwie chłonęłam ciszę, poranny chłód i luksus bycia sam na sam z sobą. Czułam, że będzie to dobry dzień na Kasprowy i że dziś znajdziemy się na jego szczycie. Przed kasą TPN w Murowańcu stanęliśmy ok po czym ruszyliśmy ku Jaworzynce. Początek trasy był bardzo spokojny, w końcu szliśmy doliną. Piękną doliną, dodam. Cichą, spokojną, skąpaną w słońcu i z przecudownymi widokami na Boczań, Skupniów Upłaz czy Kopy Królowej, Małą i Dużą i inne. Okoliczności przyrody wpływały na mnie na tyle kojąco, że nawet słowno - fizyczne potyczki Wojtka i Filipa mnie nie tykały. Szłam ponad tym. Droga doliną szybko się skończyła i wkrótce zaczęliśmy się piąć pod górę. Wciąż było pięknie, na szlaku co jakiś czas pojawiali się ludzie. Uśmiech, skinienie głową, życzliwe "dzień dobry". Dzień wcześniej jak wszem i wobec wiadomo nasze plany pokrzyżował nam deszcz, dlatego tym razem byliśmy przygotowani też pod względem meteorologicznym. Przeanalizowaliśmy kilka prognoz pogody i wypadło, że mniej więcej o 11 zacznie przelotnie, choć intensywnie padać. Oznaczało to, że około tej godziny musimy być w Murowańcu. I rzeczywiście nasza analiza okazała się trafna, pierwsze krople spadły na nas w okolicach "Betlejemki", a wpadając do Murowańca zostawiliśmy ścianę deszczu za drzwiami. Trochę żałowałam tego truchtu przez Halę Gąsienicową, gdyż ominęło nas sporo pięknych widoków. Wewnątrz Murowańca panowały dzikie tłumy, ale kawałek podłogi zawsze się znajdzie. O rany jak było przyjemnie... i ta podłoga taka wygodna, i ta szarlotka najpyszniejsza, pod warunkiem, że z kawą z ekspresu i ten nie napędzany stresem gwar i hałas rozmów dokoła. Nawet gumowate frytki nie spaskudziły atmosfery. 45 minut później, kiedy deszcz ustąpił, a słońce nieśmiało wyjrzało zza chmur, ruszyliśmy dalej ku spowitemu chmurami szczytowi. Od Murowańca żółty szlak wije się pod górę, na początek łagodnie, potem im bliżej Kasprowego tym stromiej. Mimo to, idzie się naprawdę łatwo ścieżką wyściełaną kamlotami, po bokach porośniętą dywanem z kosodrzewiny. Co jakiś czas od głównego szlaku odbijają ścieżki na Czerwony Staw Gąsienicowy, Przełęcz Świnicką czy Przełęcz Liliowe. Widoki na Tatry Wysokie są przepiękne, między innymi na Kościelec, Zawrat, Świnicę - szczyty poza moim zasięgiem. Przynajmniej podczas tych wakacji. Wciąż daleko... Wczoraj niedźwiedź, dziś kozice. W końcu doszliśmy. Kasprowy był nasz i dziesiątków innych turystów, głównie chyba tych z kolejki linowej. Zdecydowaliśmy się więc na piknik na samym szczycie. Bardzo szybkim jak na nasze możliwości, ponieważ wietrzna pogoda nie pozwalała na nic więcej jak kanapkę i kubek gorącej herbaty. Zielonym szlakiem poszliśmy w dół, chyba jako jedyni. Wydaje mi się, że jednak większość turystów wybiera szlak zielony, aby wejść na Kasprowy niż z niego zejść. A mi w to graj! Naprawdę lepiej na Kasprowy wejść niż wjechać. Jakaś trąba powietrzna tędy przeszła? Kasprowy Potok (??) Ten dzień miał być ostatnim dniem "chodzenia", następny mieliśmy spędzić w termach i jazda do domu. Choć cichcem próbowałam przemycić "a może jednak pójdziemy gdzieś w góry jutro", to musiałam skapitulować, spotkawszy się z bardzo stanowczym oporem Trzech - "OBIECAŁAŚ!" W Bani też było dobrze. I tak dobrnęłam do końca tego najdłużej pisanego przeze mnie postu - 3 miesiące z hakiem. Dobrze, że wyrobiłam się przed końcem tego roku. Za oknem szaro, buro i ani grama śniegu. Temperatury na plusie. Nie pamiętam kiedy ostatnio były białe Święta.
Nie bardzo widzę sens jechania z małym dzieckiem na Kasprowy, choć czasami zdarzają się dni prawdziwej lampy i jest jak w bajce, szczególnie wiosną. Ale to pogoda, pozostają jeszcze warunki narciarskie, które mogą być za trudne dla niej. Oczywiście z asekuracją doświadczonego narciarza da się zjechać z Kasprowego. Zastanawiacie się, czy warto iść z dziećmi w góry? Od czego zacząć? Które szlaki tatrzańskie będą dla nich odpowiednie? Nasze dzieci – 7-letnia Kalina i 10-letni Maciek zaczęli swoją przygodę z Tatrami od wejścia na Nosal i Wielki Kopieniec. Tego samego dnia! Pamiętacie pierwszy szczyt, który w życiu zdobyliście? Ja pamiętam. Było lato, druga połowa lat 80-tych, skończylam właśnie pierwszą klasę podstawówki i wyjechałam na pierwsze w życiu kolonie. Oprócz spacerów po okolicy i spływu Dunajcem, kadra zafundowała nam jedną bardziej ambitną wycieczkę: weszliśmy na Sokolicę. Do dziś pamiętam zmęczenie pomieszane z satysfakcją towarzyszące odpoczynkowi na górze. Pamiętam też, że następnego dnia wysłałam do rodziców kartkę, w której napisałam, że zdobyłam szczyt – nazwałam go szczytem moich możliwości. Potem w góry zaczęłam jeździć regularnie, po kilka razy w roku jeździłam w Bieszczady, Beskidy i Góry Świętokrzyskie, ale o ile dobrze pamiętam, wtedy na koloniach, wspinając się na tę moją pierwszą górę, zastanawiałam się za jakie grzechy, i obiecywałam sobie, że nigdy więcej, żadnych gór! Po co ludzie sobie to robią? Mniej więcej to samo usłyszałam ponad 30 lat później, towarzysząc Maćkowi i Kalinie w zdobywaniu ich pierwszego szczytu: Nosala. Widoki ze szlaku na Nosal Jadąc do Zakopanego wiedzieliśmy, że chcemy połazić po górach. Nie znamy zbyt dobrze Tatr, więc nie do końca byliśmy pewni, które szlaki będą nadawały się do wędrówki z dziećmi. Wiedzieliśmy za to, że doliny nam nie wystarczą, że chcemy pokazać dzieciakom świat widziany z góry. Przejrzeliśmy przewodniki, popatrzyliśmy na mapę, zerknęliśmy na blogi znajomych (specjalne podziękowania należą się tu specjalistom od Tatr – Kasi i Markowi z bloga Kasai), i zdecydowaliśmy, że na pierwszy ogień pójdzie Nosal. Nosal – pechowa góra Kiedyś Nosal był górą obleganą nie tylko latem, ale i zimą. Narciarska trasa powstała tutaj już w latach 50-tych i przez ponad pół wieku była najtrudniejszą trasą w Polsce – jedyną na której rozegrano Puchar Świata w narciarstwie alpejskim mężczyzn (w 1974 roku, więc nawet najstarsi górale mogą mieć problem, żeby to sobie przypomnieć). Paweł, jako jedyne dwie z ośmiu stóp miał nawet szansę zjechać z Nosala, tak mniej więcej pod koniec zeszłego wieku (jest jeszcze paru górali, którzy to mogą pamiętać). On w sumie wolałby o tym zapomnieć. Było to trzeciego czy czwartego dnia nauki jazdy na nartach. Nosal był cały oblodzony i tylko co kawałek wytworzyły się półki śnieżne, na których dawało się zahamować. Paweł umiał już co prawda po tych kilku dniach zakręcać, ale tylko w jedną stronę. Skończyło się zjazdem bardziej na tyłku niż na nartach, co w sumie, z perspektywy czasu, wydaje się dość zabawne. W dodatku przez oblodzenie i duże nachylenie stoku poszło całkiem szybko i sprawnie. Pawłowi jednak wtedy nie było do śmiechu i pod nosem przeklął tę górę. Jak się okazało skutecznie. Skomplikowana sytuacja prawna stoku (dół jest prywatny, góra leży już w Tatrzańskim Parku Narodowym a wyciąg jest w rękach Centralnego Ośrodka Sportu) spowodowała, że kompleks nie był remontowany i stopniowo popadał w ruinę. W końcu zamknięto go dla narciarzy w 2012 roku. Od tego czasu można jeździć tylko po oślich łączkach u podnóża stoku. Jako hamulcowego zmian wskazywano głównie na parkowych strażników. Mieli oni sprzeciwiać się koniecznym inwestycjom, co wiązałoby się choćby z wycinką drzew czy montażem urządzeń do naśnieżania. Ci twierdzili, że nie są przeciwko narciarzom, tylko chcą „dobrze ocenić tę kwestię”. Pod koniec 2018 roku w końcu dano zielone światło na zmiany i o ile wszyscy zainteresowani się dogadają (a życie pokazuje, że na Podhalu to jeszcze trudniejsze niż w innych częściach Polski), to niedługo narciarze wrócą na szczyt Nosala. A tak pozostaje nam letnia wędrówka po szlaku. Szlak na szczyt Nosala, co było dla nas trochę zaskoczeniem, przechodzi tuż obok nieczynnego wyciągu krzesełkowego. Dziesiątki tysięcy turystów przechodzą ledwie 30 metrów od urządzeń, które już od prawie 10 lat niszczeją na szczycie góry. Trudno je jednak dostrzec za linią drzew, a do schodzenia ze szlaków w Tatrzańskim Parku Narodowym nie zachęcamy. Nosal – gdzie zajrzeć przed wejściem na szlak? Nosal tym bardziej musiał się znaleźć na naszej liście szczytów do zdobycia, iż nasze mieszkanko od Golden Vacation Club było reklamowane jako apartament z widokiem na Nosal, a skoro górę mieliśmy za oknem, to nie mogliśmy przecież jej odpuścić. Poza tym Nosal to naprawdę łatwy szczyt, który oferuje piękne widoki Tatr. Dodatkowo początek szlaku jest w odległości spaceru od większości popularnych dzielnic Zakopanego. Odpada więc stanie w korkach, czy wydawanie pieniędzy na busy albo parking. Z naszego mieszkanka na Pardałówce wyszliśmy koło godz. 10. Pogoda była piękna, więc na piechotę doszliśmy do początku szlaku na końcu Bulwarów Słowackiego niedaleko Murowanicy. Te 2 kilometry przez miasto były dobrą rozgrzewką przed tym, co miało nas czekać. Dodatkowo rozpaliło w nas potrzebę ucieczki w góry. Zakopane w sezonie o tej porze staje bowiem w korkach. Zewsząd ciągną sznury samochodów, a na chodnikach na drodze do Kuźnic ustawiają się naganiacze ściągający kierowców na parkingi, zarzucający przy okazji piechurów ofertą nie do odrzucenia – podwózki busikiem pod kolejkę na Kasprowy Wierch (całe 1,5 km). Ten piękny krajobraz kulturowy tak nas zmotywował, że darowaliśmy sobie wizytę przy Tamie pod Nosalem powstrzymującej wody potoku Bystra oraz spacer po zespole dworsko-parkowym im. hrabiego Władysława Zamojskiego, w którym znajduje się główna siedziba Tatrzańskiego Parku Narodowego. Rozważaliśmy jeszcze powrót w tę okolicę w inny dzień, ale niestety nie zdążyliśmy. A szkoda, bo w Kuźnicach za darmo można nie tylko pospacerować po parku, ale też zobaczyć dwie wystawy. Jedna to kolekcja wypchanych zwierząt Antoniego Kocyana, druga poświęcona jest rodzinie Zamoyskich i historii ich związków z Zakopanem. Wstęp na obie jest bezpłatny. Nieco dalej w Kuźnicach jest też bacówka Andrzeja Staszla „Furtka”. Podobno wyrabia on jedne z najlepszych oscypków w Zakopanem i okolicach. Cóż – nas wzywały góry, zajrzymy kolejnym razem. Nosal – rodzinny szczyt na pierwsze wspinanie Tuż za wejściem na szlak i budką Tatrzańskiego Parku Narodowego (jednorazowy bilet do Parku: 5/2,5 zł (normalny/ulgowy), zaczęło się strome podejście. Wspinając się po kamieniach i korzeniach raz po raz słyszeliśmy od dzieci: „Mama, poczekaj!”, „Nie mam siły”, „Nie idę dalej, wracamy!”, „Nie dam rady, daleko jeszcze?” a także kilka zdań na temat sensowności górskich wędrówek. Zwłaszcza Kaliny nie były w stanie przekonać piękne widoki, towarzyszące nam prawie przez całą drogę, ani to, że wśród otaczających nas tłumów, było sporo dzieciaków młodszych od niej, nawet – na oko – 4-letnich. Szczęśliwie w całym tym narzekaniu więcej było chęci narobienia hałasu niż faktycznego braku sił. Już po mniej więcej 45 minutach – według strzałki na dole droga na szczyt zajmuje 50 minut – byliśmy u celu, na wysokości 1206 m Nie było łatwo zdobyć wygodne miejsce z widokiem. Nosal mimo stromego podejścia, jest stosunkowo łatwy do zdobycia, stąd jego popularność także wśród rodzin z dziećmi, a co za tym idzie, tłumy na szlaku i na samej górze. Szlak ma kilometr długości, a różnica wysokości to 250 metrów. Do płaskich więc nie należy, ale w sumie to bardzo optymalna dawka wysiłku dla ambitnych mniejszych lub już trochę zmęczonych życiem i wychowaniem potomstwa większych piechurów. I tak, gdy w końcu udało nam się usiąść, napić zimnej wody i rozejrzeć wokół, w oczach Maćka i Kaliny dostrzegliśmy błysk – połączenie zmęczenia z dumą i z zachwytem tym, co widzą. Wiedzieliśmy już, że wracać będziemy dłuższą drogą, i że nasza pierwsza rodzinna wycieczka w góry na pewno nie będzie ostatnią. Entuzjazm 1206! Nosal – gdzie ruszyć po zdobyciu szczytu? Nasz wstępny plan zakładał powrót przez Jaszczurówkę, lub, jeśli nie dopisałaby pogoda (albo humory), do Kuźnic. Jednak po dość stromym zejściu na Nosalową Przełęcz, widząc dzieci w znakomitych humorach i prawie bezchmurne niebo zdecydowaliśmy, że idziemy jak najdalej, póki starczy nam sił i zapału. Pozostaliśmy więc na zielonym szlaku, z którego na Nosalowej Przełęczy skręciliśmy na żółty szlak w stronę Polany Olczyskiej, gdzie ze szczytu Nosala dotarliśmy po mniej więcej 30 minutach przyjemnego spaceru. No dobrze, tuż szczytem jest fragment, który wywołał u jednej Pani okrzyk: „o Jezus Maria, za żadne skarby tam nie wejdę”, ale chwilę później przeszła tamtędy czeska rodzina z dziećmi z lekkim porażeniem mózgowym, więc naprawdę da się przy odrobinie wysiłku. Polana Olczyska stanowiła niegdyś centrum Hali Olczysko, która w XVIII wieku należała do górali z Białego Dunajca. Stało na niej wtedy około 20 budynków, z których do obecnych czasów zachowały się trzy. Tak przynajmniej wyczytaliśmy w internecie, sami minęliśmy jedną chałupę i nie mamy pojęcia, gdzie się schowały pozostałe dwie. Dziś wydaje się, że budynki musiały stać naprawdę blisko siebie, ale to tylko wrażenie. Polana od tamtych czasów zdążyła mocno zarosnąć i, co za tym idzie, jest teraz znacznie mniejsza. Na Polanie znów mamy do podjęcia decyzję: powrót – jak zakładaliśmy początkowo – zielonym szlakiem do Jaszczurówki, albo – i na taką opcję się zdecydowaliśmy – podejście na Wielki Kopieniec (1328 m Wydawało się, że to bardzo łatwa rzecz po zdobyciu Nosala – podobna różnica wysokości (280 m, bo Polana jest na wysokości 1048 m ale drugi szczyt tego samego dnia był dla nas dalej i wyżej niż się spodziewaliśmy. Za to, ku naszemu zaskoczeniu, dzieciaki zniosły tę część trasy zdecydowanie dzielniej niż wejście na Nosal. Sam Wielki Kopieniec można ominąć idąc wprost na Polanę Kopieniec, my jednak uznaliśmy, że skoro już tu jesteśmy, to szkoda by było nie zdobyć drugiego tego dnia szczytu. Od Polany Olczyskiej to jakieś 40-50 minut dość intensywnego podejścia i dodatkowe 10 minut wspinaczki na sam szczyt – to ta część, którą można pominąć, ale zdecydowanie polecamy zacisnąć zęby, otrzeć pot z czoła i wdrapać się na Wielki Kopieniec. Widoki są fenomenalne a ludzi zdecydowanie mniej niż na Nosalu. Dalej było już z górki, i to dosłownie. Przez Polanę Kopieniec zielonym szlakiem zeszliśmy do Toporowej Cyrhli, gdzie na swojej pętli czekał na nas autobus linii „11”. Odjechał ledwie kilka minut później, prawie zgodnie z rozkładem. Przez chwilę nawet pomyśleliśmy, że kupno tygodniowego biletu rodzinnego i oparcie swoim podróży po Zakopanem na publicznym transporcie nie było takim złym pomysłem. Ale kilka kolejnych dni miało nam pokazać, że tu się jednak myliliśmy. Zanim jeszcze zeszliśmy do Cyrhli, po drodze kupiliśmy Maćkowi i Kalinie w budce TPN książeczki GOT czyli Górskiej Odznaki Turystycznej. Na początku udawali, że zupełnie im nie zależy na punktach, i wcale nie zamierzają wracać w góry, jednak już pod koniec wyjazdu domagali się zdobycia ostatnich punktów dzielących ich od pierwszej odznaki, a żal, że nie wróciliśmy do wejścia na szlak na Nosal po pieczątkę pozostał w nich do dzisiaj. Więcej o tym czym jest GOT i jak zdobywać odznaki przeczytacie w naszym poprzednim wpisie. Jeśli ominęliście bacówkę w Kuźnicach, to możecie nadrobić oscypkowe braki tuż przed zejściem ze szlaku w Cyrhli. Jest tam bacówka, ale mimo że mijaliśmy ją w czasie tego wyjazdu dwukrotnie (drugi raz wracając z Rusinowej Polany), to jakoś ani razu się w niej nie zatrzymaliśmy. Gdybyście tam zajrzeli, to podzielcie się w komentarzach wrażeniami! Trasa: Murowanica – Toporowa Cyrhla | Za gościnę w Zakopanem dziękujemy Golden Vacation Club należącym do Holiday Travel Center – firmy z ponad 20-letnim doświadczeniem w oferowaniu produktów wakacyjnych najwyższej jakości. qMRYwm. 478 136 398 223 342 9 130 491 262wejscie na kasprowy z dzieckiem
